Ngành Sinh lý bệnh học Việt Nam được hình thành đầu tiên và trở thành một hệ thống riêng biệt của Y ở Trường Đại học Y Hà Nội (lúc bấy giờ là Trường Đại học Y Dược) từ năm 1956. Tiếp sau đó năm 1958, Bộ môn Sinh lý bệnh học của Trường Đại học Quân y ra đời.

Lúc đầu được giảng dạy cho sinh viên Y năm thứ ba theo môn Y học thực nghiệm của Pháp, với khoảng 8 - 10 bài giảng lý thuyết và 4 bài thực hành. Về sau môn học được xây dựng theo trường phái Liên Xô (cũ) và mở rộng dần thành 3 phần: Sinh lý bệnh đại cương, Sinh lý bệnh các quá trình bệnh lý điển hình và Sinh lý bệnh các cơ quan, hệ thống, gồm có 18 - 22 bài giảng. Sau đó trở thành môn triết học của Y học từ đấy. Từ năm 1975 trở đi, tức là sau thống nhất đất nước, Bộ môn Sinh lý bệnh được xây dựng và phát triển ở tất cả các trường Đại học Y trong cả nước, trở thành một ngành chính thống của Y học, mà cụ thể là của Y sinh học.

Các thành tựu về kỹ thuật nghiên cứu gen và di truyền ngoài gen (epigenetic) trong hơn nửa thập kỷ qua bắt đầu từ Jame Watson và Frances Crick, những người đã phát hiện đầu tiên về cấu trúc DNA, cơ sở của sinh học phân tử thì sinh học đã có những bước phát triển dài nhất là sau khi các nhà khoa học hoàn tất việc giải mã bộ gen người (năm 2004).

Chuyên ngành sinh học được chứng minh ở mức độ gen - phân tử giúp cho việc hiểu rõ con người bình thường (khỏe mạnh) và con người bị bệnh, giúp việc chẩn đoán và điều trị bệnh trúng đích, nhằm giải quyết nguyên nhân nhiều bệnh tận gốc. Hai môn khoa học là Mô bệnh học và Sinh lý bệnh học vì thế ngày nay đã trở thành cơ sở khoa học của Y học. Nó giúp chúng ta hiểu được bệnh nguyên, bệnh sinh của nhiều bệnh trong từng cá thể người bệnh.

Sách “Bài giảng sinh lý bệnh” đầu tiên được viết theo cuốn Y học thực nghiệm của Pháp. Về sau, sách được hoàn thiện dần theo sách Sinh lý bệnh học của Đại học Moskva (Liên Xô cũ). Các trường Đại học Y trong cả nước giảng dạy chủ yếu theo sách “Bài giảng sinh lý bệnh” của Trường Đại học Y Hà Nội. Sách chưa phản ánh đầy đủ mô hình bệnh tật của nước ta, một nước đang phát triển, người dân có mức thu nhập còn thấp. Các vấn đề như đói, nhiễm trùng dần dần bị loại bỏ khỏi chương trình giảng dạy nên đã không viết trong sách nữa.

Các trường Đại học Y Dược đều chưa có sách giáo khoa Sinh lý bệnh học thống nhất cho cả nước. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, chúng tôi đã cùng nhau nhau biên soạn cuốn “Sách giáo khoa Sinh lý bệnh học” đầu tiên này. Cần thiết phải có nội dung cập nhật kiến thức sinh học phân tử, bệnh học phân tử phục vụ cho giảng dạy bậc sau đại học ngành Y, yêu cầu tham khảo của bác sĩ, nghiên cứu sinh và sinh viên Y. Sách được 8 tác giả tham gia biên soạn, là các Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sĩ chuyên ngành sâu đã có kinh nghiệm giảng dạy ở các trường Đại học lớn. Nội dung có 23 bài, tập trung vào những vấn đề cốt lõi của Y học, có phản ánh được mô hình bệnh tật mà nước ta đang chuyển dần giống mô hình bệnh tật các nước phát triển. Những nội dung này gồm những vấn đề Sinh lý bệnh cơ bản và Sinh lý bệnh bệnh lý, cập nhật được những tiến bộ khoa học tiên tiến, hiện đại bên cạnh các kiến thức cơ bản và phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Chúng tôi hy vọng đây là sách giáo khoa Sinh lý bệnh đầu tiên, khá toàn diện, chuẩn mực của ngành Sinh lý bệnh, có thể sử dụng như một tài liệu tham khảo chuẩn cho giảng dạy, cho nghiên cứu, cho bác sĩ đa khoa, cho nghiên cứu sinh và sinh viên Y khoa.

Vì là sách giáo khoa đầu tiên nên chưa đầy đủ và không tránh khỏi thiếu sót. Mong đồng nghiệp đón nhận và tiếp tục bổ sung, cập nhật xuất bản các lần tiếp theo để ngành Sinh lý bệnh có được một sách giáo khoa chuẩn mực, thống nhất trong cả nước.

Chúng tôi xin cảm ơn các đồng nghiệp đã tham gia biên soạn cuốn “Sách giáo khoa Sinh lý bệnh học” đầu tiên này.

Xin cảm ơn Nhà xuất bản Y học đã hỗ trợ để xuất bản tập sách.

                                                        Chủ biên

                                                          GS.TSKH.BS. PHAN THỊ PHI PHI